گنبد قابوس

در نزدیکی باغ ملی شهر گنبد کاووس که سربازخانه قابوس وشمگیر قرار داشته، بر روی تپه مصنوعی به ارتفاع ۱۵ متر از زمین‌های اطراف، برجی بسیار زیبا و باشکوه قرار دارد، که هر بیننده محو تماشای آن می‌شود. گنبد قابوس یا میل گنبد که بلندترین برج تمام آجری جهان به شمار می آید، مقبره قابوس پسر وشمگیر شمس‌المعالی است و به سرپرستی خود او بنا شده است. این برج از سطح تپه ۵۰ متر ارتفاع دارد که ۳۲ متر آن از پای برج تا قاعده بالای هرم ناقص است و از آغاز مخروط تا نوک آن ۱۸ متر است. آجرهایی که در آن برج به کار رفته از خاک گلشن است که خاک ساروجی است و این خاک را در زمان ساخت برج با اسب از دامنه کوه مینودشت آوردند. این بنا در سال ۳۹۷ قمری ساخته شده و معماران زبردست و کارگران برای ساختن این برج ده ضلعی پنج سال کار کردند. روزنه کوچکی در سقف بنا و رو به شرق ساخته‌شده که به نظر می‌رسد باز گذاشتن روزنه و به‌خصوص زینت دادن به آن بی‌ارتباط با عادات چندین هزار ساله چادرنشینان نباشد که همیشه منفذ چادرهایشان را رو به آفتاب قرار می‌دادند تا نخستین پرتو آفتاب در هر بامداد به پیکر قابوس بتابد.